Als de huisarts de diagnose ‘type 2 diabetes’ heeft gesteld betekent dit dat je bloedsuikerspiegel te hoog is (glucose >7 mmol/l). Deze hoge suikers zijn echter het tipje van de ijsberg, een symptoom van een ziekte dat vaak al meer dan 10 jaar aan de gang is.

Je bloedsuikers worden o.a gecontroleerd door het hormoon insuline. Insuline wordt aangemaakt in de eilandjes van Langerhans van de alvleesklier. Zodra er suiker (=glucose) in het bloed komt wordt insuline afgegeven en vangt de overtollige suikers weg. De overtollige suikers gaan richting lever, spier en vetcellen. Insuline is als een portier die de deur van de cel openmaakt om glucose binnen te laten.

INSULINE RESISTENTIE

Door een jarenlang westers eetpatroon overbelasten we ons lijf. Insuline moet constant aan de bak. Het lukt insuline niet meer om al de suikers en simpele koolhydraten goed weg te sluizen.
De cellen hebben geen zin meer in insuline en zijn beste vriend glucose. Insuline kan zijn portiers-werk niet meer doen. Hij is uitgerangeerd en aan de kant gezet. Het lichaam wordt INSULINERESISTENT.
Op een gegeven moment kan de alvleesklier het niet meer bij benen en krijg je in een later stadium wel een te lage insuline productie, de insulineproductie zakt in elkaar, de bloedsuikerspiegels nemen toe. Je hoort van je huisarts dat je diabetes hebt.
De essentie van type 2 diabetes, is aanvankelijk verhoogde insulinespiegels en insulineresistentie al jaren voordat de suikerspiegel verhoogd is.

WAAR WORDT INSULINE GEMAAKT?

Pro-insuline, de voorloper van insuline, wordt gekoppeld aan C-peptide, en geproduceerd in de β-cellen van de alvleesklier. De twee worden gesplitst, en beiden in precies dezelfde hoeveelheid, uitgescheiden in de bloedbaan (portale circulatie) richting de lever.
In de lever wordt 50 tot 70% van de insuline uit de bloedbaan gehaald. Maar C-peptide wordt door de lever met rust gelaten en de volle 100% passeert door naar de bloedvaatjes verder in het lichaam.
Wil je functie van de de β-cellen weten, dus hoeveel insuline ze produceren, dan kun je dit doen door of insuline te meten of c-peptide te meten.

INSULINE WAARDES

Nuchter insuline bepaling; nuchter:

• normaal postuur < 15 mU/l nuchter,
• bij obesitas < 25 mU/l

aantekening; lastig als je al insuline spuit: je kunt vaak geen onderscheid maken tussen gespoten insuline of nog eigen insuline. Dit kan wel bij de :

C-PEPTIDE BEPALING

Deze waarde is betrouwbaarder omdat het niet zoals insuline deels door de lever uit de bloedbaan wordt gehaald.

De C-peptide bepaling wordt het meest gebruikt voor de vaststelling van de β-cel functie bij diabetes mellitus type I of type II. Bij diabetes mellitus type I zal men, vooral als het gaat om wetenschappelijke onderzoeken of om keuringen, een lage of niet aantoonbare C-peptide spiegel graag als maatstaf nemen om tot complete insulinedeficiëntie te besluiten.

• waarde:<0,3 nmol/l blijft, te laag; insulinetoediening vrijwel zeker geïndiceerd.
• waarde: > 0,3 en <1,0 nmol/l tussen waarde
• waarde: >1,0 nmol/l goed

MAAR HOE BEPAAL JE OF JE INSULINE RESISTENT BENT?

Veel mensen hebben dus pre-diabetes type 2 (zijn deel van de verborgen ijsberg onder water). Maar ze hebben geen idee. Je kunt hier achter komen door je insuline resistentie te meten. Ook bij mensen met bekend type 2-diabetes is de meting van insuline resistentie een handige tool om te weten of je goed bezig bent met de aanpassing van je voeding en leefstijl.

WAT IS DE BESTE MEET-MAAT?

Er zijn verschillende methodes.
Door veel internisten in Nederland wordt echter de HOMA index gebruikt. Dit is waarschijnlijk simpelweg omdat andere indexen zoals de McAuley index minder bekend zijn.

De HOMA index staat voor:

Homeostasis model assessment of insulin resistance (HOMA2-IR)
De Oxford University, Centre for Diabetes, Endocrinology and Metabolism in de UK, heeft de HOMA2-IR model (2013) ontwikkelt. Het geeft een ruwe schatting van de β-cell functie (%B) en de insulinesensitiviteit (%S) van een persoon die SIMULTAAN GENOMEN metingen heeft van nuchter glucose en nuchter plasma insuline spiegel (FPI) . Het kan ook gebruikt worden met een nuchter C-peptide waarde.
Ga naar de volgende link om hem te downloaden:
https://www.dtu.ox.ac.uk/homacalculator/download.php.

De HOMA IR waardes kunnen variëren per land, populatie leeftijd en sex. Heel ruwweg kun je de volgende afkappunten hanteren:

• waarde :<1.0 betekent dat je insuline gevoelig bent en is een optimaal resultaat
• waarde : >1.9 ben je insuline resistent
• waarde : >2.9 ben je behoorlijk insulineresistentie

Dit soort meetinstrumenten of algoritmes kunnen handig zijn als je weet hoe je ermee om moet gaan, om bijvoorbeeld te kijken of je met je leefstijl en voeding aanpak vooruitgang boekt. (De waarde voor de β-cell functie (%B) wordt met name gebruikt in studies waar verschillende medicamenten worden
getest en de impact die ze hebben op de output van de β-cell. Op individueel niveau kun je beter alleen gebruik maken van de index voor je insuline resistentie die hier boven staat.)

CONCLUSIE

Als je begrijpt hoe het moet en hoe het werkt kan het handig zijn om je insuline resistentie bij te houden in een soort IR algoritme. Het is een goede tool om te zien of je voeding en leefstijl verandering aanslaan. Maar meten is niet altijd weten. Soms voel je gewoon zelf aan je lichaam dat je goed bezig bent en heb je dat cijfertje niet nodig.

Groet Jacqui

Literatuur:
NTVG: De plaats van C-peptide bepaling in de diagnostiek van diabetes mellitus 28-01-1993
M. van der Feltz,
Diabetologia, 57 (9) (2014)
J. Otten, B. Ahren, T. OlssonSurrogate measures of insulin sensitivity vs the hyperinsulinaemic-euglycaemic clamp: a meta-analysis
Diabetes Research and Clinical Practice
Relationship between several surrogate estimates of insulin resistance and a direct measure of insulin-mediated glucose disposal: Comparison of fasting versus post-glucose load measurements
Fahim Abbasia and Gerald M.Reaven